Darlun dadlennol a diddorol o wleidyddiaeth Gymreig rhwng 1945 a 2005 a hynny drwy lygaid un o wleidyddion pwysicaf y cyfnod hwnnw. Ceir yma bwyso a mesur cyfraniad Goronwy O. Roberts, James Griffiths, Cledwyn Hughes, George Thomas, John Morris, Ron Davies ac eraill. Sonnir am hanes sefydlu Cynulliad Cenedlaethol Cymru a rhoddir sylw i gyfraniad Cymdeithas yr Iaith Gymraeg.